Hangi sebeplerden konut değiştiriyoruz?.
Evin rengi, dekorasyonu, seçtiğimiz eşyalar ve bahçeler dış dünyaya kimliğimizi gösterdiğimiz parçalar... Peki kimliğimizi dışa vurduğumuz, bize ait korunaklı ve özel bir alanı neden değiştiriyoruz, taşınmamızın nedenleri neler?
Ev olgusunu, basit olarak dış etkenlerden korunduğumuz ve kendimizi güvende hissettiğimiz kapalı bir alan olarak tanımlamak mümkün. Bu basit ve binlerce yıllık temel tanımın dışında evlerimiz bizim kendimizi tanımlamamızın önemli bir parçası. Evin rengi, dekorasyonu, seçtiğimiz eşyalar ve bahçeler dış dünyaya kimliğimizi gösterdiğimiz parçalar. Peyzaj ve pratikte bir fayda sağlamayan süs amaçlı bahçelere bu kadar özen göstermemizin, bir yandan vakit bir yandan da nakit ayırmamızın tek sebebi doğa ile bir bağ kurmak değil. Kimliğimizi dışa vurduğumuz, bize ait korunaklı ve özel bir alanı neden değiştiriyoruz, taşınmamızın nedenleri neler? Türkiye'de bu konuyla ilgili açıklanmış bilimsel verilere dayanan bir araştırma olmasa da yurt dışındaki istatistikler ve Türkiye'nin şartları ve konut alışkanlıkları belli başlı nedenleri önümüze sermeye yetiyor. Bu nedenleri üç ana başlık altında toplayabiliriz.
Konut ve mesken ile ilgili nedenler
Ev değiştirme ya da taşınma konusunda bizi harekete geçiren nedenlerin en yaygını evin, apartmanın, sitenin ya da semtin koşulları oluyor. Burada gelir düzeyindeki veya konut fiyat/kiralarındaki değişiklikler ise ön plana çıkıyor. Daha uygun kiralı bir eve geçme eğiliminde olanların oranı daha yüksek bedele mal olmasına rağmen daha iyi şartlar sunan bir eve geçmek isteyenlerin oranından daha düşük. Biraz finansal sıkıntıya sebep olsa bile, tasarruf amacı ile alışık olduğumuz düzeni, kendimizi rahat hissettiğimiz ortamı değiştirme eğilimi göstermeye çok yanaşmıyoruz. Maddi durumdaki iyileşmeler ve sosyal pozisyondaki değişikler ise dahi iyi bir konuta geçme konusunda daha seri aksiyon almamızı sağlıyor. Her şeye rağmen bu iki unsur bu başlık altındaki en yüksek oranı oluşturuyor. Diğer önemli bir taşınma motivasyonu ise kiracılıktan çıkıp kendi evinin sahibi olma arzusu. Yaptığımız ev tanımlarının her noktası aslında aidiyet ve güven hissine bağlanıyor ve her ne kadar kiracı olarak uzun yıllar da bir evde otursanız bu duyguların sağlamlığı sadece size bağlı olmuyor. Ev sahibi olmak hem yatırım amaçlı hem de psikolojik olarak bizim için önemli bir argüman. Daha güvenli, sessiz veya nezih bir çevrede yaşama isteğini de daha burada sayamayacağımız onlarca nedenin biraz daha önüne çıkartmak mümkün.
Ailevi nedenler
Ana başlıklarımızdan ikincisi ailevi nedenler ile taşınma ihtiyacı ve gerekliliği hissedenler. Burada en büyük yoğunluk medeni durumdaki değişiklik. Evlenen çiftlerin önceliği ve yapılacaklar listesinin en üstelerinde yazan madde yeni bir ev bulmaktır, adı üstünde "ev'lenmek. Ailelerin yanından veya tek başına yaşadıkları konutlardan birlikte yaşayacakları evlere geçen yeni evli çiftlerin ardından ailevi nedenlere bağlı taşınma ve konut değiştirmedeki en önemli etken çocuk sahibi olma. Bu uzun sürece dayalı bir taşınma etkisi de yaratabilir. Aileye yeni katılacak üyenin haberi ile birlikte oturulan konuta farklı bir gözle bakılmaya başlanır. Evlilik öncesi bunu planlayan çiftler bile yeniden bir değerlendirme yaparlar. İkinci bir çocuğun söz konusu olması ev değişikliği konusunu gündeme getirir. Çocukları bakımı için ailelere daha yakın oturma ihtiyacı, yatılı bir bakıcı ile çalışma gereksinimi, çocukların eğitimi için taşınma düşüncesi sırasıyla bu başlığın altını dolduran diğer nedenler.
Profesyonel nedenler
İşe bağlı taşınmalar ve konut değişikliklerini üçüncü ana grup olarak değerlendirebiliriz. 2000'li yıllardan önce kamuya bağlı işletmelerin çokluğu, devlet memurlarının ve işçilerin tüm çalışanlar içindeki oranının yüksek olmasına neden oluyordu. Bu da dönemsel veya siyasi konjonktüre bağlı tayinlerin görülmesini kaçınılmaz kılıyordu. Şu an kamu personelinin oranı 20 yıl öncesinden daha geride olsa da tayin, görev değişikliği, atama veya zorunlu hizmet gibi nedenler taşınma sebepleri arasında ciddi bir rol alıyor. Yeni bir iş bulma ya da işler arasında geçiş yapmakta önemli bir taşınma kalemi. Özellikle İstanbul'da iş yerinin ve evin konumu her türlü iş değişikliğinde en önemli gündem maddelerinden biri. Haftalık 45 saat ve üstü çalışan insanların trafikte veya toplu taşımada 3 saatlik ve daha uzun zaman dilimleri geçiriyor olmaları birçoğu için kabul edilebilir değil. Bu nedenle çok yakın olmasa da daha rahat ulaşılabilir konumlara taşınma eğilimi sık görülen bir unsur. Yeni başlangıçlar, atanmalar veya yeni şehirlere geçmek nasıl taşınmak için bir nedense profesyonel hayatı bitirmek de öyle. Evet, emekli olmak da iş hayatına bağlı taşınmalarda hatırı sayılır bir ağırlığa sahip. Burada memlekete dönme, yazlık bir bölgeye taşınma gibi seçeneklere ek olarak, işe uzak olduğu için kiraya verilen daha sakin bir semtteki kendi mülküne taşınma ve ailevi nedenlerde bahsettiğimizin tam tersi bir durumda artık işe bağlılık ortadan kalktığı için çocuklara ve torunlara daha yakın olma isteklerini de mesken değiştirme nedenlerinin içinde sayabiliriz.
